حکم اعسار حکمی است که دادگاه به موجب آن، شخص را معسر (ناتوان از پرداخت دین) اعلام میکند.
معسر کسی است که به دلیل عدم دسترسی به مال خود یا کافی نبودن دارایی، قدرت پرداخت دیون (بدهیها) یا هزینه دادرسی خود را نداشته باشد.
اعسار به دو دسته مطلق و موقت تقسیم میشود:
- اعسار مطلق: در این حالت، شخص به هیچ وجه توانایی پرداخت دین خود را ندارد، حتی اگر تمام اموالش را بفروشد.
- اعسار موقت: در این حالت، شخص در حال حاضر توانایی پرداخت دین خود را ندارد، اما ممکن است در آینده توانایی آن را پیدا کند.
برای صدور حکم اعسار، باید به دادگاه دادخواست اعسار ارائه شود. در این دادخواست، باید مشخصات خواهان و خوانده، مبلغ دین، و دلایل اعسار ذکر شود.
دادگاه پس از بررسی مدارک و دلایل ارائه شده توسط خواهان، حکم خود را صادر میکند.
آثار صدور حکم اعسار به شرح زیر است:
- معافیت از پرداخت هزینه دادرسی: در صورتی که خواهان دعوا معسر باشد، از پرداخت هزینه دادرسی معاف میشود.
- تقسیط دین: در برخی موارد، دادگاه با توجه به شرایط مالی معسر، دین او را تقسیط میکند.
- ضمان عاقله: در برخی از موارد، عاقله (خویشاوندان نسبی پدری) معسر ضامن پرداخت دین او میشوند.
نکات مهم در مورد حکم اعسار:
- حکم اعسار فقط در مورد دین خاص و مشخصی صادر میشود و شامل سایر دیون نمیشود.
- حکم اعسار دائمی نیست و ممکن است در آینده با توجه به تغییر شرایط مالی شخص، لغو شود.
- ارائه اسناد و مدارک مثبته برای اثبات اعسار ضروری است.